гирифтан

[گرفتن]

1. чизеро аз ҷое бо даст бардоштан: қаламро гирифтан, телпакро аз сар гирифтан, чодир аз рӯй гирифтан

2. доштан бо даст, қапидан; даст гирифтан а) доштан, ба қабза даровардан; б) маҷ. дастгир кардан

3. қабул кардан, пазируфтан: ин шайх мурид намегирифт; ҳеҷ касро шарик нагирам ҳам, туро мегирам

4. ишғол кардан, забт кардан; соҳиб шудан, ба даст даровардан: мактуб гирифтан, кина дар дил гирифтан, аз хондан завқ гирифтан; розигии касеро гирифтан розигии касеро ба даст овардан

5. рӯёндан, ба даст овардан, бардоштан; аз худ кардан, дарёфтан ҳосил гирифтан

6. банд кардан, садд шудан, бастан пеши чизеро: даҳонро маҳкам гирифтан даҳонро маҳкам пӯшондан

7. ситондан, зӯран рӯёндан, рабудан; товон гирифтан, ҷарима гирифтан зарари чизе ё касеро расидан ё пардохтан

8. ба нумув даромадан, нумув кардан, сабзидан, амал кардан ниҳол гирифт

9. тарошидан, буридан: мӯйсар гирифтан, нохун гирифтан, риш гирифтан; сар гирифтан сар буридан

10. сакта пайдо кардан, лакнат пайдо намудан; забонаш гирифт забонаш дармонд; овозаш гирифт овозаш хаста шуд

11. сайд кардан, шикор кардан, доштан: моҳӣ гирифтан; дар шикор ду оҳу гирифт

12. воқеъ шудани кусуфу хусуфи Офтобу Моҳ

13. маҷ. зан кардан, ба издивоҷ даровардан

14. маҷ. хӯрдан, тановул кардан; нӯшидан: нон гирифтан, ош гирифтан, қадаҳ гирифтан

15. фарз кардан, тасаввур кардан; гирем… фарз кунем…; тасаввур кунем…; ба пеши чашм гирифтан пеши назар овардан, тасаввур кардан

16. бо масдарҳо якҷоя омада, сар шудан ва давом доштани амалро мефаҳмонад

17. дар таркибҳои феълӣ омада, барои худи шахс иҷро карда шудани амалро мефаҳмонад: кашида гирифтан, навишта гирифтан, харида гирифтан

18. ҳамчун феъли ёридиҳанда феълҳои таркибӣ месозад: пешвоз гирифтан, авҷ гирифтан, барор гирифтан, дам гирифтан, нишон гирифтан, ором гирифтан, рухсат гирифтан, фаро гирифтан; гирифтани вақт гузаронидани вақт; нафас гирифтан нафас кашидан; ном гирифтан ниг. ном; оташ гирифтан а) шӯълавар шудан, даргирифтан, сӯхтан; б) маҷ. хашмгин шудан, оташин шудан; печонда гирифтан иҳота кардан, даври касе ё чизеро иҳота кардан; унс гирифтан одат кардан; қарин шудан; фаро гирифтан ниг. фаро; хун гирифтан касеро аз хуни ноҳақ рехтааш дар талвосаи ҷон мондани касе; аз хуни ноҳақ рехташуда бо ягон тариқ ҷазо дидани касе; қарор гирифтан ором шудан, таскин ёфтан; акси чизеро гирифтан мунъакис гардонидан; сурати чизеро бардоштан; зери назар гирифтан назорат кардан; дар мадди назар қарор додан; зери по гирифтан ба таги по андохтан; роҳеро пеш гирифтан ба роҳе рафтан; ба воситае амал кардан; тарафи касеро гирифтан касеро ҳимоя кардан, аз касе тарафгирӣ кардан, касеро ҷонибдорӣ кардан; худро ба даст гирифтан худро доштан ва идора кардан (мас., дар вақти хашм); шакли чизеро гирифтан ба шакли чизе даромадан, ба сурате зоҳир шудан; аз дасти касе гирифтан ба касе мадад расондан; аз пои касе гирифтан ба касе часпидан, ба касе ноҳақ муддаӣ шудан; ба гап гирифтан ба гап андохта боздоштан, ба гап андармон кардан; ба назар гирифтан эътибор додан, аҳамият додан; ба ҳисоб гирифтан а) дар назар доштан; б) ҳисоб кардан

◊ ҷонро ба каф гирифта… бо тамоми қувва…, бо ҷидду ҷаҳди тамом…; худро ба хатар андохта…